INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie

Ogrodnik – uprawy pod osłonami 611310

• Ogrodnik – uprawa szklarniowa.
• Producent roślin ozdobnych pod osłonami.
• Producent warzyw pod osłonami.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 6113 Gardeners, horticultural and nursery growers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w marcu 2019 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Wojciech Gostomski – Doradca Consultants Ltd. sp. z o. o., Gdynia.
• Rafał Kozik – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących, Kraków.
• Izabela Pyszkowska – Poradnia Doradztwa Zawodowego i Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Elbląg.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Anna Będzińska – Doradca Consultants Ltd. sp. z o. o., Gdynia.
• Joanna Gralak-Merchel – Doradca Consultants Ltd. sp. z o. o., Gdynia.
• Włodzimierz Walkusz – Doradca Consultants Ltd. sp. z o. o., Gdynia.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Małgorzata Brola – Kuratorium Oświaty w Warszawie Delegatura w Radomiu, Radom.
• Karolina Karpińska – Szkoła Podstawowa Specjalna nr 26, Lublin.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Marek Rudziński – Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej, Brwinów.
• Monika Szymańska – Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2019 r.

Ogrodnik – uprawy pod osłonami prowadzi produkcję roślin ozdobnych ¹⁹ i roślin warzywnych ²⁰ w inspektach ⁸, tunelach foliowych ²⁵ lub szklarniach ²³, z przeznaczeniem na sprzedaż.

Opis pracy

Ogrodnik – uprawy pod osłonami jest zawodem o charakterze produkcyjnym. Osoba pracująca w tym zawodzie zajmuje się uprawą roślin ozdobnych i warzywnych od momentu wysiewu, sadzenia, aż do odstawienia uzyskanych zbiorów do punktów skupu lub ich bezpośredniej sprzedaży. Ogrodnik zajmujący się uprawą warzyw pod osłonami produkuje rośliny, z których pozyskuje na sprzedaż całe rośliny lub ich części: korzenie, łodygi, liście, kwiaty, owoce. Produkcja odbywa się pod osłonami, tzn. w inspektach, szklarniach i tunelach foliowych.

Technologia produkcji zależy od rodzaju prowadzonej uprawy. W nowoczesnych gospodarstwach ogrodniczych pewne procesy są zautomatyzowane, podlegają ścisłej kontroli, a zabiegi wykonywane są bardzo precyzyjnie. Osoba pracująca w zawodzie zajmuje się np. prowadzeniem upraw roślin ozdobnych pod osłonami z przeznaczeniem na kwiaty cięte, jak i uprawianych w doniczkach. Może produkować również na sprzedaż kłącza ⁹, cebule ³ oraz bulwy ² roślin.

Wraz z rozwojem gospodarczym państw, a w związku z tym wzrostem zamożności ich mieszkańców i pojawieniem się potrzeb wyższego rzędu, następuje systematyczny wzrost zainteresowania tradycyjnymi, jak i nowymi odmianami roślin ozdobnych, które wykorzystywane są do obsadzania balkonów, ogrodów, jak również do tworzenia dekoracji okolicznościowych. Tak więc osoba pracująca w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami i zajmująca się produkcją roślin ozdobnych musi brać pod uwagę wymagania i oczekiwania klientów odnośnie zapotrzebowania na konkretne gatunki roślin oraz aktualne trendy na rynku roślin ozdobnych.

W przypadku roślin warzywnych osoba pracująca w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami uwzględnia popyt i tendencje rynkowe, w tym rosnące zapotrzebowanie na zdrową, ekologiczną żywność.

Sposoby wykonywania pracy

W swojej pracy ogrodnik – uprawy pod osłonami stosuje metody, techniki i sposoby związane m.in. z:

• ocenianiem przydatności gleby i podłoży ¹⁶ do uprawy określonych roślin pod osłonami,
• przygotowaniem gleby i podłoży do siewu i sadzenia roślin,
• dobieraniem gatunków uprawianych roślin do zapotrzebowania i oczekiwań klientów,
• wykonywaniem zabiegów uprawowych ²⁷, takich jak: nawożenie, orka ¹², bronowanie ¹, nawadnianie,
• kupowaniem nasion, rozsad ²¹, sadzonek lub ich własnoręcznym przygotowywaniem,
• wysiewaniem i rozmnażaniem różnych gatunków i odmian roślin do inspektów, szklarni, tuneli foliowych,
• sadzeniem roślin do doniczek, innych pojemników lub bezpośrednio w podłożu,
• wykonywaniem zabiegów pielęgnacyjnych dostosowanych do technologii uprawy roślin pod osłonami,
• doświetlaniem roślin ⁵ (w celu uzupełnienia niedoboru naturalnego światła) stosowanym w okresie uprawy późnojesiennej i wczesnowiosennej,
• ochroną roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami,
• pędzeniem roślin ¹³ w celu uzyskania ich wcześniejszego zbioru lub zakwitania kwiatów,
• cięciem roślin w celu przyspieszenia ich kwitnienia i owocowania,
• zapylaniem roślin przy wykorzystaniu specjalnych narzędzi lub przez wpuszczenie owadów,
• przygotowywaniem do sprzedaży plonów roślin uprawianych pod osłonami,
• pakowaniem, etykietowaniem i transportowaniem plonów do punktów sprzedaży,
• posługiwaniem się maszynami, urządzeniami stosowanymi w uprawach roślin ozdobnych oraz ich konserwowaniem zgodnie z zaleceniami producentów,
• automatyzowaniem procesu produkcji pod osłonami poprzez zastosowanie nowoczesnych systemów opartych o programy komputerowe sterujące procesem technologicznym.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2 i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Praca w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami odbywa się głównie w szklarniach, tunelach foliowych, halach, magazynach, chłodniach, w warunkach o zmiennej wilgotności powietrza i różnej temperaturze otoczenia, przy zróżnicowanym natężeniu światła (słabe światło albo doświetlanie). Często wykonywana jest w wymuszonej pozycji ciała, np. pochylonej, obciążającej kręgosłup, mięśnie i stawy.

W zależności od uprawianych gatunków roślin oraz pory roku, część prac może być wykonywanych na wolnym powietrzu, często w trudnych warunkach atmosferycznych, z narażeniem na działanie wiatru i deszczu (np. przygotowanie podłoża do siewu lub sadzenia roślin) oraz w biurze, gdzie prowadzona jest dokumentacja. Praca odbywa się w systemie całorocznym, a jej nasilenie jest zależne od rodzaju, technologii uprawy (kwiaty lub warzywa) i gatunków uprawianych roślin.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Ogrodnik – uprawy pod osłonami w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• miniciągniki, ciągniki jednoosiowe,
• maszyny i narzędzia do uprawy gleby dostosowane do powierzchni uprawy pod osłonami, np.: pługi, brony, glebogryzarki ⁷, wały ²⁶,
• maszyny do przygotowania podłoża, np.: mieszarki do podłoża, maszyny do napełniania pojemników podłożem,
• maszyny i narzędzia do prac pielęgnacyjnych dostosowane do uprawy pod osłonami, np.: obsypniki ¹¹, pielniki ¹⁴, spulchniacze ²²,
• maszyny i urządzenia do nawożenia i ochrony roślin, np.: rozsiewacze nawozów, opryskiwacze,
• maszyny i narzędzia do wykopywania warzyw, np. kopaczki przenośnikowe (elewatorowe) ¹⁰, kombajny,
• systemy do nawadniania i fertygacji ⁶, w tym sterowane komputerowo,
• środki transportu, np.: przyczepy, wózki ręczne, samochody, wózki jezdniowe (np. widłowe),
• inne specjalistyczne maszyny i narzędzia: zaprawiarki do nasion ²⁸, sortowniki, sprzęt do pakowania i transportu,
• narzędzia ręczne, np.: sekatory, noże ogrodnicze, szpadle, łopaty, grabie, nożyce, konewki.

Organizacja pracy

Charakter pracy w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami zależy przede wszystkim od tego, na jaką produkcję nastawione jest gospodarstwo ogrodnicze. W większych gospodarstwach zajmujących się uprawą roślin praca może wiązać się z przemieszczaniem często po rozległym terenie, wykorzystywaniem większych gabarytowo i bardziej zróżnicowanych maszyn i narzędzi. Rodzaj zajmowanego stanowiska wyznacza, czy ogrodnik wykonuje pracę indywidualnie, czy w zespole.

Praca na samodzielnym stanowisku dotyczy zwykle planowania wielkości i terminów produkcji lub prac do wykonania, jak również kontaktów z klientami, kontrahentami czy osobami pracującymi w laboratoriach i urzędach. Wówczas pracownik odpowiada za wykonywanie zadań związanych z uprawą roślin pod osłonami. Może również nadzorować pracę innych (kierownik, kierownik zmiany, itp.), kontaktując się z nimi przede wszystkim w sposób werbalny.

Działanie w zespole wiążę się często z węższą specjalizacją wykonywanych czynności zawodowych. Praca odbywa się przeważnie w systemie dwuzmianowym, ośmiogodzinnym. W czasie nasilenia obowiązków w okresie zakładania nowych upraw oraz zbiorów praca może trwać dłużej, czasem nawet kilkanaście godzin. Polega na wykonywaniu rutynowych czynności zależnych od technologii produkcji roślin pod osłonami.

Pracownik kontaktuje się ze współpracownikami, przełożonymi lub właścicielami gospodarstwa, w którym pracuje. Praca może wiązać się z wyjazdami, np. do hurtowni ogrodniczych po środki produkcji, kontrahentów, na rynki zbytu. W zależności od specyfiki i technologii produkcji roślin uprawianych pod osłonami może wystąpić konieczność wykonywania części zadań zawodowych w dni wolne od pracy, w tym święta.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Podczas wykonywania prac w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami mogą pojawiać się liczne zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z występowaniem czynników szkodliwych. Pracownik wykonujący ten zawód narażony jest na różnego rodzaju choroby:

• skóry,
• wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia,
• układu wzrokowego spowodowane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi.

Choroby te mogą być wywoływane przez:

• bytujące w ziemi i wywołujące choroby oraz zakażenia szkodliwe organizmy pasożytnicze, takie jak: wirusy, pierwotniaki, nicienie, grzyby i różnego rodzaju bakterie (pałeczki okrężnicy i salmonelli, laseczki tężca i zgorzeli gazowej),
• występujące w dużym stężeniu pyły organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego wywołujące alergie,
• preparaty chemiczne, np. stosowane środki ochrony roślin ²⁴, nawozy mineralne, jak również rośliny trujące, z którymi styczność powoduje zatrucia.

Czynniki niebezpieczne, mogące prowadzić do urazów i wypadków przy pracy, to m.in.:

• praca maszynami z wirującymi elementami,
• praca narzędziami z ostrymi elementami,
• przemieszczanie się, w tym środkami transportu po śliskiej i nierównej powierzchni,
• porażenie prądem elektrycznym podczas pracy wadliwie działającym sprzętem elektrycznym,
• wyciek substancji szkodliwych podczas awarii maszyn i urządzeń.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód ogrodnik – uprawy pod osłonami ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu krążenia,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność zmysłu węchu,
• sprawność zmysłu smaku,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządu równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• rozróżnianie barw,
• ostrość wzroku,
• zmysł równowagi,
• czucie dotykowe,
• czucie smakowe,
• powonienie,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• spostrzegawczość,
• zręczność rąk,
• zręczność palców;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• uzdolnienia techniczne,
• łatwość przechodzenia z jednej czynności do drugiej,
• zdolność do przestrzegania reguł, przepisów i standardów,
• współdziałanie i współpraca w zespole (grupie),
• zdolność skutecznego negocjowania;

w kategorii cech osobowościowych

• gotowość do pracy w szybkim tempie,
• gotowość do współdziałania,
• gotowość do pracy indywidualnej,
• gotowość do pracy w warunkach monotonnych,
• odpowiedzialność proekologiczna,
• samodzielność,
• samokontrola,
• systematyczność,
• dyspozycyjność,
• wytrzymałość na długotrwały wysiłek fizyczny,
• rzetelność,
• dokładność,
• dbałość o jakość pracy,
• wrażliwość estetyczna,
• wytrwałość i cierpliwość,
• zamiłowanie do ładu i porządku,
• zainteresowania techniczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Wykonywanie zawodu ogrodnik – uprawy pod osłonami wymaga dobrego ogólnego stanu zdrowia i sprawności fizycznej. Pod względem wydatku energetycznego praca w tym zawodzie należy do średnio ciężkich, bowiem wymaga niejednokrotnie dużego wysiłku fizycznego, np. przy podnoszeniu, przenoszeniu ciężkich rzeczy. Nie występują w niej specyficzne obciążenia umysłowe. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonywania tego zawodu jest m.in. silne uczulenie na alergeny występujące w środowisku pracy, np. pyłki, grzyby, pleśnie.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Przepisy nie określają minimalnego wykształcenia dla zawodu ogrodnik – uprawy pod osłonami. Preferowane jest posiadanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodach pokrewnych – ogrodnik lub technik ogrodnik. W tych zawodach obecnie (2019 r.) kształcą szkoły branżowe I stopnia (dawniej zasadnicze szkoły zawodowe), technika ogrodnicze, a od 1 września 2020 r. również branżowe szkoły II stopnia.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Podjęcie pracy w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami ułatwia posiadanie:

• tytułu ogrodnik uzyskanego na podstawie ukończonego kwalifikacyjnego kursu zawodowego dla kwalifikacji RL.05 Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych, zdanego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną oraz wykształcenia ogólnego na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadniczej szkole zawodowej),
• tytułu technik ogrodnik uzyskanego na podstawie ukończonego kwalifikacyjnego kursu zawodowego w ramach kwalifikacji RL.05 Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych i RL.18 Planowanie i organizacja prac ogrodniczych, zdanych egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną oraz wykształcenia ogólnego na poziomie średnim,
• certyfikatów (zaświadczeń) potwierdzających udział w szkoleniach branżowych w zakresie uprawy roślin pod osłonami.

Możliwość uzyskania pracy w tym zawodzie zwiększa posiadanie dodatkowych uprawnień często wymaganych przez pracodawców, np. prawa jazdy uprawniającego do prowadzenia samochodów osobowych (kategoria prawa jazdy B), ciągników rolniczych z przyczepami (kategoria prawa jazdy T) oraz do kierowania wózkami jezdniowymi (np. widłowymi).

Preferowane jest także ukończenie szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin, które kończy się egzaminem i zostaje potwierdzone stosownym zaświadczeniem ważnym 5 lat. Po upływie tego czasu pracownik musi podjąć szkolenie uzupełniające, zakończone egzaminem i potwierdzone zaświadczeniem ważnym na kolejne 5 lat.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Pracownik w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami, w zależności od posiadanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego może:

• nadzorować i organizować przebieg procesów technologicznych związanych z produkcją roślin pod osłonami,
• organizować i kontrolować pracę podwładnych, pełnić obowiązki kierownika niższego i średniego szczebla.

Ważną formą rozwoju zawodowego jest rozszerzenie swoich kompetencji zawodowych poprzez podejmowanie kształcenia i/lub szkolenia w zawodach pokrewnych lub uzupełnienie wykształcenia na poziomie branżowej szkoły II stopnia (od 1 września 2020 r.), technikum lub studiów wyższych o profilu ogrodniczym. Potwierdzone wykształcenie kierunkowe może spowodować awans na wyższe stanowiska kierownicze.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2019 r.) osoba pracująca w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami może potwierdzić swoje kompetencje poprzez zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje właściwe dla zawodu ogrodnik lub technik ogrodnik przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną w ramach kwalifikacji:

• RL.05 Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych,
• RL.18 Planowanie i organizacja prac ogrodniczych.

Istnieje możliwość potwierdzania kompetencji przydatnych w zawodzie ogrodnik szkółkarz przez uzyskanie certyfikatów ukończenia różnego rodzaju kursów i szkoleń, w szczególności z zakresu stosowania środków ochrony roślin czy potwierdzające uprawnienia operatora wózka jezdniowego (np. widłowego).

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Ustalanie kierunku produkcji upraw roślin pod osłonami.
• Z2 Przygotowywanie gleby i podłoża do prowadzenia upraw roślin pod osłonami.
• Z3 Prowadzenie produkcji sadzonek i rozsady roślin uprawianych pod osłonami.
• Z4 Zakładanie upraw roślin prowadzonych pod osłonami.
• Z5 Pielęgnowanie upraw roślin prowadzonych pod osłonami.
• Z6 Zbieranie, przygotowywanie do sprzedaży plonów roślin z upraw prowadzonych pod osłonami.
• Z7 Obsługiwanie maszyn, narzędzi i urządzeń stosowanych w produkcji roślin uprawianych pod osłonami oraz ich konserwowanie.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowywanie terenu, gleby, podłoża oraz materiałów do prowadzenia upraw roślin pod osłonami obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Prowadzenie upraw roślin pod osłonami oraz przygotowywanie ich do sprzedaży obejmuje zestaw zadań zawodowych Z4, Z5, Z6, Z7, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za wykonywane zadania zawodowe oraz ochronę środowiska.
• Wykonywania prac samodzielnie oraz do podejmowania współpracy zespołowej podczas wykonywania prac ogrodniczych.
• Dostosowywania się do zmian występujących w środowisku pracy oraz ewolucji mody na rynku roślin uprawianych pod osłonami.
• Oceniania jakości wykonywanych zadań zawodowych.
• Podnoszenia własnych kompetencji zawodowych zgodnie z postępem technologicznym w zawodzie oraz potrzebami pracodawcy.
• Rozwiązywania problemów i podejmowania szybkich decyzji w zakresie prowadzonych upraw.
• Przestrzegania zasad kultury podczas wykonywania zadań zawodowych.

Pracownik powinien posiadać zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu ogrodnik – uprawy pod osłonami.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu ogrodnik – uprawy pod osłonami

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba wykonująca zadania ogrodnika – uprawy pod osłonami może pracować m.in. w:

• gospodarstwach ogrodniczych,
• dużych przedsiębiorstwach ogrodniczych,
• gospodarstwach ekologicznych,
• gospodarstwach zajmujących się produkcją integrowaną roślin ¹⁷,
• centrach ogrodniczych,
• firmach zajmujących się dystrybucją roślin ozdobnych, warzyw, owoców,
• firmach zajmujących się produkcją lub dystrybucją maszyn, narzędzi, urządzeń i środków produkcji wykorzystywanych w pracy ogrodnika.

Ogrodnik może również prowadzić własne gospodarstwo ogrodnicze zajmujące się uprawą roślin pod osłonami lub zajmować się działalnością gospodarczą w tym zakresie.

Systematycznie wzrasta zapotrzebowanie na pracowników w tym zawodzie, choć może mieć ono charakter sezonowy.

Kształcenie

Obecnie (2019 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie prowadzi się przygotowania kandydatów do pracy w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami.

Kształcenie w zawodach pokrewnych ogrodnik i technik ogrodnik oferują branżowe szkoły I i II stopnia.

Możliwe jest również uczestnictwo w kwalifikacyjnych kursach zawodowych (dla dorosłych) w ww. zawodach pokrewnych, w ramach kwalifikacji: RL.05 Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych oraz RL.18 Planowanie i organizacja prac ogrodniczych, które mogą organizować:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Potwierdzenie ww. kwalifikacji prowadzą (również w trybie eksternistycznym) Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Osoby, które uzyskały powyższe kwalifikacje, mają możliwość otrzymania również suplementu Europass (w języku polskim i angielskim), wydawanego na prośbę zainteresowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne (do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe), co ma istotne znaczenie w przypadku poszukiwania pracy za granicą.

Absolwent szkoły średniej, po zdaniu egzaminu maturalnego, może rozwijać swoje kompetencje zawodowe na studiach wyższych o profilu ogrodniczym.

Szkolenie

Dla osób pracujących w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami wskazane jest ukończenie dodatkowych specjalistycznych szkoleń z zakresu uprawy pod osłonami, np. u pracodawcy. Tematyka szkoleń może obejmować takie tematy, jak: technologia produkcji warzyw i roślin ozdobnych pod osłonami, wymagania dotyczące wytwarzania i jakości roślin, szkodliwość i objawy chorób, szkodniki, ekspozycja towarów, obsługa klienta. Przydatne są również szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin oraz kierowania wózkami jezdniowymi (np. widłowymi).

Organizatorzy tych szkoleń potwierdzają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Osoby stosujące środki ochrony roślin mają ustawowy obowiązek ukończyć szkolenie w tym zakresie. Organizują je Ośrodki Doradztwa Rolniczego w różnych częściach kraju.

Pozostałe instytucje oferujące szkolenia w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami:

• wyspecjalizowane instytucje komercyjne, organizacje branżowe,
• instytucje oferujące szkolenia (kursy) w celu potwierdzenia kompetencji wymaganych do wykonywania określonych prac (tzw. uprawnienia zawodowe),
• producenci maszyn, urządzeń, wyposażenia, narzędzi, materiałów,
• dostawcy szkoleń on-line.

Wynagrodzenie (2019 r.) osób pracujących w zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami waha się w granicach od 2650 zł do 3950 zł brutto miesięcznie w przeliczeniu na pełen etat. W przypadku umowy cywilno-prawnej (zlecenia) jest to często minimalne wynagrodzenie, które w 2019 r. wynosi 14,70 zł za godzinę.

Osoby z bogatym doświadczeniem zawodowym zdobytym np. w instytutach badawczych czy modelowych gospodarstwach ogrodniczych, jak również kierownicy zespołów, na których ciąży duża odpowiedzialność za efekty pracy podlegających im zespołów pracowniczych czy też za pracę indywidualnych osób, mogą liczyć na ponadprzeciętne zarobki, czyli ponad 3950 zł brutto miesięcznie. Posiadają one niejednokrotnie unikalną, często niszową, wysoce specjalistyczną wiedzę z zakresu uprawy roślin ozdobnych oraz warzyw pod osłonami.

Poziom wynagrodzeń osób wykonujących zawód ogrodnik – uprawy pod osłonami uzależniony jest m.in. od:

• szczegółowego zakresu zadań zawodowych,
• wykształcenia,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• rodzaju pracodawcy, wielkości i kapitału firmy,
• liczby przedsiębiorstw działających na danym terenie,
• regionu Polski,
• koniunktury na rynku plonów roślin uprawianych pod osłonami.

W zawodzie ogrodnik – uprawy pod osłonami możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier, dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O) w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą aparatów słuchowych,
• z dysfunkcją sfery psychicznej (02-P), jeśli na stanowisku pracy nie występują czynniki stresogenne, choroba jest w remisji i chory podejmuje leczenie, nie jest zaburzony rytm dnia i nocy oraz zachowana jest zasada równego traktowania pracowników,
• z dysfunkcją sfery intelektualnej (01-U), pod warunkiem, że zadania i czynności robocze nie przekraczają możliwości intelektualnych pracownika, co zwykle oznacza, że są proste i powtarzalne,
• z epilepsją (06-E), którzy mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy, pod warunkiem, że napady padaczkowe występują sporadycznie i są sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich wystąpieniu, a przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej. Mogą być one zatrudnione warunkowo, po racjonalnym ograniczeniu zakresu zadań do sytuacji, w których możliwy jest stały nadzór i ewentualna szybka pomoc, a stanowisko pracy nie stwarza potencjalnych zagrożeń w przypadku emisji choroby,
• z innymi rodzajami niepełnosprawności wynikającymi z chorób układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowo-płciowego i innymi, pod warunkiem, że praca nie wymaga znacznego wysiłku fizycznego lub jest zorganizowana w taki sposób, aby pracownik miał możliwość regularnego przyjmowania leków i dokonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjno-medycznych (np. zastrzyków insulinowych).